سازمان اقدام آشکار جهانی

در این قسمت به معرفی گرایش و هویت‌های جنسی گوناگون پرداخته می‌شود. این‌که همجنس‌گرایی چیست، آیا یک پدیده انتخابی یا ژنتیکی است، در ایران چگونه بوده است و حالا چگونه است و دیگر مسائل، مواردی است که در این بخش به آنها اشاره خواهد شد.

1. همجنس‌گرایی

همجنس‌گرایی (Homosexuality) به جاذبه‌ی عاطفی و یا جنسی بین اعضای یک جنس یا جنسیت گفته می‌شود. همجنس‌گرایی یکی از گرایش‌های جنسی است که ویژگی آن تمایل زیبایی‌شناختی، عشق رومانتیک و تمایل جنسی فردی است که تنها متوجه جنس همگون با خود او است.

1-1. لزبین

زنان همجنس‌گرا که اغلب با اصطلاح لزبین (Lesbian) و گاهی بارونی (Barooni) و سافویی (Sapphoist) خوانده می‌شوند، افرادی هستند که خود را از نظر جنسیت، نزدیک به زن و زنانگی می‌پندارند و گرایش جنسی آنها به افرادی از همین گروه است.

2-1. گی

مردان همجنس‌گرا که اغلب گی (Gay) خوانده می‌شوند، افرادی هستند که به لحاظ جنس و جنسیت، خود را نزدیک‌تر به جنس مرد و مردانگی می‌دانند و به افرادی از همین گروه گرایش جنسی دارند.

2. دوجنس‌گرا

بای‌سکشوال ( Bisexual– از ریشه لاتین، Bi به معنی دو) به فردی گفته می‌شود که بدون در نظر گرفتن جنسیت دیگران (مرد یا زن) به آنها کشش جنسی-عاطفی داشته باشد. معادل فارسی بای‌سکشوال، دوجنس‌گرا یا دوجنس‌خواه است.

1-2. بای‌کیوریوس

کنجکاو-دوگانه (بای-کیوریوس/ Bi-curious) اصطلاحی است که برای اشاره به افراد با گرایش جنسی همجنس‌گرایی یا دگرجنس‌گرایی به کار برده می‌شود که درباره فعالیت‌های جنسی و رابطه با شخصی که از نظر جنسیتی او را ترجیح نمی‌دهد، کنجکاوی می‌کند. این در حالی است که ممکن است این افراد خود را در جایگاه دوجنس‌گرا تلقی کنند. گاهی اوقات این اصطلاح برای توصیف مجموعه وسیعی از گرایش‌های جنسی  بین دگرجنس‌گرایی و دوجنس‌گرایی استفاده می‌شود. از این اصطلاح همچنین به عنوان دگرجنس‌گرای انعطاف‌پذیر یا همجنس‌گرای انعطاف‌پذیر هم یاد می‌کنند.

3. تراجنسی

تراجنسی (Transgender) به افرادی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را متفاوت از نقش جنسی تعیین شده در زمان تولد خویش می‌دانند. مثلا ممکن است فرد اعضای جنسی مردانه داشته باشد در حالی که شخصیت جنسیتی‌اش زنانه باشد یا برعکس. این تضاد ممکن است در ذهن، رفتار خصوصی و یا رفتار اجتماعی نمود پیدا کند. در واقع تراجنسی فردی است که تشخیص روانی خود فرد از جنسیتش با اندام‌های جنسی زمان تولدش متفاوت است.

4. دوجنسی

میان‌سکسی، میان‌جنسی یا اینترسکسوالیته (Intersexuality) به عنوان واژه «صحیح سیاسی»، در علوم پزشکی، علوم انسانی و علوم اجتماعی، برای اطلاق به انسان‌هایی که ویژگی‌های فیزیکی و دستگاه تناسلی‌شان چیزی بین نر و ماده، هم نر و هم ماده و یا کاملا متفاوت از آنچه نر و ماده فرض می‌شود است، استفاده می‌شود. در فارسی و همچنین در ادبیات پزشکی فارسی به افراد میان‌سکسی، دوجنسی نیز گفته می‌شود و این به دلیل این است که برخی از میان‌جنسی‌ها، دارای آلت جنسی زنانه و مردانه توام باهم‌اند.

منابع به زبان انگلیسی‌:

5. بی‌میلی به سکس

واژه Asexuality کلمه عمومی است که در مورد افرادی به کار می رود که فاقد کشش جنسی بوده و رفتار جنسی برای آنان خوشایند نمی‌باشد. این امر که آیا این رفتار، یک ناتوانی جنسی است و یا یک نوع گرایش جنسی (Sex Orientation) مورد بحث و تردید می‌باشد. بعلاوه در مورد تعریف دقیق این لغت توافق عمومی روشنی نیز وجود ندارد. اسکشوالیتی به صورت گسترده‌ای در حال پذیرفته شدن میان عموم و مخصوصاً در بین گروه‌های LGBT (Lesbian Gay Bisexual Transgender) است که اغلب با حرف A آن را نشان داده و بدین وسیله نام این گروه‌ها در حال تبدیل به LGBTA است.

6. کوئیر

کوییر (Queer) یک اصطلاح کلی است که برای اقلیت‌های جنسی و جنسیتی به کار برده می‌شود. یعنی کسانی که دگرجنس‌گرا نیستند و دگرجنس‌گراهنجارانه رفتار نمی‌کنند یا در قالب دوجنس مرد-زن قرار نمی‌گیرند. بیشتر بخوانید:

بر خلاف گی و لزبین، واژه‌ی کوئیر به یک امر ذاتی اعم از سکسوالیته‌ی طبیعی و یا چیزی از این قبیل اشاره ندارد. بر خلاف این دو، کوئیر واژه‌ای است نسبی که به شکلی نامعین معنای خود را به عنوان آنچه از هنجار به دور است اخذ می‌کند. یکی از مستدل‌ترین نظریات کوئیر آن را اینگونه بیان می کند:

کوئیر آن چیزی است که بر خلاف امر هنجارین، قانونی و غالب است. چیزی وجود ندارد که بتوان آن را به طور خاص در اینجا بالضروره مورد اشاره قرار داد. این یک هویت بدون ذات است ( Halperin, 1995, 62). بیشتر بخوانید:

مجله چراغ شماره 27: نظريه کوئير و ساخت اجتماعی هويت جنسی

کوییر در معنای کلامی به معنای متفاوت جنسی یا در معنای کلی‌تر و عمومی‌تر به معنای متفاوت جنسی/جنسیتی است. زیرا این اندیشه در اندیشه پسامدرنی و ساختارشکنانه ریشه دارد. حتی واژه فراهنجار نیز نمی تواند این پویایی مداوم و تفاوت‌گذاری هویتی مداوم در کلمه کوییر و شکستن بزرگترین گفتمان‌های هویتی را کامل بازگو کند. در فارسی معادل آن را معمولا دگرباش جنسی درنظر می‌گیرند اما از خود واژه کوییر نیز به طور گسترده استفاده می‌شود.